Το Circle of Security Parenting είναι ένα πρωτότυπο και βραβευμένο βιωματικό πρόγραμμα 8-10 συναντήσεων με εστίαση στο συναισθηματικό δεσμό το οποίο μπορούν να παρακολουθήσουν έγκυες, γονείς, φροντιστές και ειδικοί που ασχολούνται με βρέφη (ιδιαίτερα βοηθητικό σε γονείς με πρόωρο μωράκι), νήπια, παιδιά και εφήβους. Έχει αναπτυχθεί από τους Powell, Cooper, Hoffman, σε συνεργασία με την Attachment Clinic, USA έπειτα από 50 έτη έρευνας και κλινικής πράξης.
Ο στόχος του προγράμματος είναι η ενδυνάμωση του συναισθηματικού δεσμού στις σχέσεις ώστε να αναπτυχθούν ασφαλής δεσμοί. Τί σημαίνει όμως αυτό;
Όλοι θέλουμε να έχουμε ασφαλή δεσμό με το παιδί μας όμως υπάρχει ένα πρόβλημα. Τα παιδιά δεν γεννιούνται με εγχειρίδιο με οδηγίες χρήσεως. Και πολλές φορές είναι δύσκολο να γνωρίζουμε πώς να αντιδράσουμε σε δύσκολες συμπεριφορές και πώς να τις διαχειριστούμε. Και φυσικά κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Αλλά υπάρχουν καλά νέα. Τα παιδιά γεννιούνται ειδικοί στο Circle of Security. Το Circle of Security είναι σαν ένα εγχειρίδιο που έχει γραφτεί από το παιδί σας. Το να μάθουμε πώς να χρησιμοποιούμε μας βοηθάει να βρούμε τρόπους να απαντήσουμε. Καθώς η γονεικότητα είναι πολλές φορές η πιο απαιτητική εργασία, το να έχουμε τις οδηγίες χρήσεως μας βοηθάει να γνωρίζουμε τί ερωτήσεις να κάνουμε ώστε να βρούμε βοηθητικές απαντήσεις. Όμως, μερικές φορές, όταν προσπαθούμε να καταλάβουμε τί συμβαίνει ο τρόπος με τον οποίον ρωτάμε, μπορεί να παρεμποδίζει το να βρούμε τρόπους να διαχειριστούμε τη συνθήκη.
Τί συμβαίνει με το παιδί μου;
Γιατί συνεχίζει και συμπεριφέρεται έτσι;
Γιατί δεν ακούει;
Τί θέλει το παιδί μου από εμένα;
Όλοι θέλουμε να πετύχουμε την απάντηση αλλά τί θα γινόταν εάν ρωτούσαμε διαφορετικά; Ο χάρτης του Circle of Security μας βοηθάει να ρωτήσουμε την ερώτηση διαφορετικά.
Όταν σκεφτόμαστε τη συμπεριφορά, σκεφτόμαστε να ενισχύσουμε τη συμπεριφορά που επιθυμούμε. Μπορεί να χρησιμοποιούμε αυτοκόλλητα, λεκτικές ενισχύσεις. Και όταν σκεφτόμαστε συμπεριφορές που δεν τις επιθυμούμε προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να σταματήσουμε τη συμπεριφορά. Μπορεί να χρησιμοποιήσουμε τιμωρίες ή να αδιαφορήσουμε για τη συμπεριφορά.
Το Circle of Security μας δείχνει ένα τρόπο να σκεφτούμε διαφορετικά. Και όταν αρχίζουμε και χρησιμοποιούμε τον χάρτη του, τότε αλλάζει η επικέντρωση της προσοχής μας. Αντί να δίνουμε έμφαση στη συμπεριφορά και να προσπαθούμε να σκεφτούμε τί να κάνουμε, αρχίζουμε να επικεντρωνόμαστε στη συμπεριφορά ως την επικοινωνία μιας ανάγκης, και μιας ανάγκης εντός της σχέσης.
Όταν αρχίσουμε και χρησιμοποιούμε τον χάρτη ρωτάμε «τί έχει ανάγκη το παιδί μου;» μετακινούμαστε δηλαδή από το να ρωτάμε την ερώτηση στο να έχουμε την απάντηση. Καταλαβαίνουμε τί έχει ανάγκη, και χρησιμοποιούμε το χάρτη και ξεκινάμε να αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται.
Ο χάρτης είναι η αρχή. Πώς βλέπει το κλάμα, την άρνηση, τα ξεσπάσματα το Circle of Security; Θα χρειαστεί να καταλάβουμε πιο πολλά για να διαχειριστούμε αυτές τις δύσκολες συμπεριφορές.
Το πρόγραμμα προσφέρει στους γονείς έναν εύχρηστο και πρακτικό χάρτη των συναισθημάτων, των συμπεριφορών και των συναισθηματικών αναγκών του παιδιού. Οι γονείς μέσα από παρακολούθηση DVD, βιωματικών ασκήσεων, ασκήσεων παρατήρησης συμπεριφορών, ασκήσεων ενδοσκόπησης και συζήτηση μπορούν να παρατηρήσουν συμπεριφορές, να κατανοήσουν τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών, να κατανοήσουν τις δύσκολες συμπεριφορές των παιδιών, να σκεφτούν και να κατανοήσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα πίσω από τη δύσκολη συμπεριφορά. Παράλληλα, μέσα σε ένα σταθερό πλαίσιο που αντέχει τα δύσκολα συναισθήματα και τα άγχη της γονεικότητας οι γονείς μπορούν να σκεφτούν για τον εαυτό τους, για τον τρόπο ανταπόκρισης τους -έως τώρα- στις ανάγκες, χωρίς ενοχές και ντροπή. Ο στόχος δεν είναι ο τέλειος γονέας. Η κριτική στάση δεν υπάρχει καθώς ο καθένας κάνει ό,τι μπορεί στη γονεικότητα του. Ο στόχος είναι η παρατήρηση, η σκέψη, η καλύτερη συναισθηματική σύνδεση με τα παιδιά μας και η εύρεση ενός προσωπικού συνειδητού τρόπου ευαίσθητης ανταπόκρισης.
Ο γονέας θα μπορέσει να αυξήσει την ικανότητα του να αναγνωρίζει τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού και να σκεφτεί για την ανταπόκριση του σε αυτές τις ανάγκες. Μέσω αυτής της αυξημένης αναγνώρισης οι γονείς μπορούμε να διευρύνουμε το φάσμα των επιλογών μας στη γονεικότητα. Η μετακίνηση από το να μην βλέπουμε καθαρά τί ανάγκες και συναισθήματα κρύβονται πίσω από τις καθημερινές συμπεριφορές των παιδιών μας στην αναγνώριση, μας προσφέρει την δυνατότητα να σπάσει ένας διαγενεολογικός φαύλος κύκλος με δυσλειτουργικούς τρόπους σύνδεσης που παρεμποδίζει το υγιές σχετίζεσθαι σε όλη τη ζωή.
Είναι κοινώς αποδεκτό στην κλινική και ερευνητική κοινότητα ότι τα παιδιά με ασφαλή δεσμό είναι περισσότερο ικανά να:
- Απολαμβάνουν περισσότερες χαρούμενες στιγμές με τους γονείς τους
- Νιώθουν λιγότερο θυμό με τους γονείς τους
- Να στρέφονται στους γονείς τους για βοήθεια σε δύσκολες στιγμές
- Λύνουν προβλήματα μόνα τους
- Τα πηγαίνουν καλά με τους φίλους τους
- Έχουν μακρόχρονες, ουσιαστικές σχέσεις
- Λύνουν τα προβλήματα με τους φίλους τους
- Έχουν καλύτερες σχέσεις με τα αδέρφια τους
- Έχουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση
- Γνωρίζουν ότι τα περισσότερα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν
- Εμπιστεύονται ότι καλά πράγματα θα έρθουν στο δρόμο τους στη ζωή
- Εμπιστεύονται τους ανθρώπους που αγαπούν
- Ξέρουν πώς να είναι καλοσυνάτα στους γύρω τους.
Ένα εξαιρετικό πρόγραμμα που συστήνεται!
Άννα Φαρδή,
Κλινική Ψυχολόγος, M.Sc. ,
Circle of Security Facilitator