Το παιχνίδι είναι ένα πολύτιμο μέσο, το οποίο παρέχει την δυνατότητα εξερεύνησης των σχέσεων, κατανόησης των συναισθημάτων και εν τέλει εύρεσης της ψυχολογικής φωνής του παιδιού. Το παιχνίδι είναι μια μορφή κοινωνικής μάθησης λόγω του ότι όλα τα βιώματα της καθημερινής ζωής ξαναπαίζονται, αλλάζουν, ολοκληρώνονται και απαρτιώνονται στο μοτίβο συμπεριφοράς του παιδιού.
Το παιχνίδι:
• Ρυθμίζει τα αρνητικά συναισθήματα και μειώνει το στρες
• Βοηθάει την επεξεργασία, τον ψυχικό μεταβολισμό σημαντικών γεγονότων ζωής
• Βοηθάει την γνωσιακή και συναισθηματική απαρτίωση νέων πληροφοριών
• Προσφέρει ένα πεδίο πειραματισμού νέων συμπεριφορών και νέων λύσεων
• Διεγείρει την φαντασία και ενισχύει την δημιουργικότητα
• Διεγείρει την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης
• Διεγείρει την ανάπτυξη της εννόησης – της ικανότητας να ερμηνεύουμε το νόημα της συμπεριφοράς του εαυτού και του άλλου με το να σκεφτόμαστε τα συναισθήματα, τις σκέψεις, τις ανάγκες και τις προθέσεις, όπως και της ικανότητας να καταλαβαίνουμε την επίδραση των συναισθημάτων και της συμπεριφοράς μας στους άλλους.
• Συγκρατεί πρώιμα άγχη
• Διευκολύνει την ανάπτυξη και συνεπώς την υγεία
Ο Winnicott (1971) ανέφερε την ανάγκη του παιδιού για έναν μεταβατικό χώρο. Αυτός ο χώρος συμβολικά αναπτύσσεται κατά τη διαδικασία της συνειδητοποίησης του παιδιού ότι είναι ένα ξεχωριστό αλλά συνδεδεμένο, σωματικά και συναισθηματικά με τους γονείς. Το παιχνίδι είναι ένα από τα πιο πρόσφορα πλαίσια να λάβει χώρα η προαναφερόμενη διεργασία εξατομίκευσης, γι αυτό και είναι και είναι ένα από τα απαραίτητα στοιχεία της ψυχαναλυτικής θεραπείας παιδιού, αλλά και άλλων κατευθύνσεων. Μέσα από το παιχνίδι το παιδί δημιουργεί και διαπραγματεύεται, π.χ. μου λείπει η μαμά παίζω την μαμά, φοβάμαι τον γιατρό παίζω τον γιατρό. Όπως έχει περιγραφθεί στην διαδικασία ανάπτυξης της εννόησης, όταν ένα παιδί παίζει μαθαίνει να διαχωρίσει τί νιώθει το ίδιο εσωτερικά και πώς το συναίσθημα του σχετίζεται, αλλά και διαχωρίζεται από το εξωτερικό περιβάλλον. Παράλληλα, ένα σημαντικό στοιχείο για να λάβει χώρα αυτή η διεργασία είναι η εμπιστοσύνη και η συναισθηματική διαθεσιμότητα του ενήλικα που διευκολύνει το παιδί να καταλάβει την εμπειρία του με το να βεβαιώσει το παιδί ότι είναι ασφαλές στο πλαίσιο των εξερευνήσεων του και με το να μεταφράζει το κόσμο των συναισθημάτων εσωτερικά και εξωτερικά.
Winnicott (1971). Playing and Reality. Penguin Books.
Άννα Φαρδή
Κλινική Ψυχολόγος, M.Sc.